Chùm thơ thu

ĐÊM THU

Mưa chở thu về lúc nửa đêm

Lá buồn khe khẽ rụng xuống thềm

Ta nằm nghe tiếng buồn se sắt

Nhớ một người dưng ngỡ đã quên

Mưa rơi nhè nhẹ mưa bay bay

Như tháng như năm đêm lại ngày

Như mình lạ, quen rồi hóa lạ

Một bóng bình thản đi dưới mây

Đêm thu lành lạnh gối lên tay

Lim dim nghe tiếng muỗi bay bay

Cảm thán muôn loài gắng tồn tại

Như chính bản thân xác thịt này.

____________

Tác giả Hoa phù sa

Xem thêm một số bài thơ hay trên trang Văn học trẻ:

Lời bàn của BTV cho “Chùm thơ thu” của tác giả Hoa Phù sa

1. Thu đón em

Tiết thu đã xuất hiện nhưng ở miền Bắc này, nếu không tinh tế để cảm nhận thì những dấu hiệu của thu thật khó để những người bận rộn nhận ra: Nay đã sang thu. Cái nắng có vẻ vẫn thế, nhưng nhạt màu hơn, tiết se se, hương ổi chín luồn trong gió, cơn mưa nhỏ không đủ ướt đường, cánh (hoa) sữa nhẹ vương, cúc rực, và chi tiết “sương chùng chình” mượn từ bài Sang thu nổi tiếng của Hữu Thỉnh được viết lại thành “Sương chùng chình thêm chút vị thơ ca”… Liệt kê các trạng thái để nhận ra thu về, câu chuyện người viết bỗng chuyển sang lời thủ thỉ: Kìa anh, thu đã về, anh hãy tỉnh dậy mà xem. Anh còn nhớ lời tỏ tình, câu ước hẹn thu về cưới nhau. Đoạn thơ cuối rất buồn khi những vần thơ về thu đẹp bao nhiêu, tình cảm đôi lứa đẹp bao nhiêu thì sự thực nghiệt ngã chia li bởi âm dương cách biệt lại càng gây ra nỗi đau lòng, xót thương cho đôi trẻ bấy nhiêu.

Bài thơ không chỉ đơn giản là viết về mùa thu mà còn kể một câu chuyện tình thu đầy tiếc nuối.
2.

Bài thơ thứ hai trong chùm thơ là một bài thơ năm chữ. Ta cũng biết bài thơ thu nổi tiếng Sang thu – Hữu Thỉnh cũng là một bài thơ năm chữ như vậy. Đây là bài thơ viết cho thiếu nhi với những nét tả mùa rất hay:

“Mùa thu về đêm trước

Hương sen đã nhạt dần

Khóm cúc vàng bung nụ

Ong vo ve đầy sân”

Hai khổ thơ trước đó cũng rất hay và có tính triết lí cao, song nếu phối với tiêu đề và bố cục toàn bài thì dường như không nhiều liên quan, ngoài trời đất mây núi đẹp tươi nơi thi sĩ sống. Vì vậy tôi sẽ nói từ khổ thơ này. Mùa thu về, ngày tựu trường cũng kề cận, vì vậy chi tiết “Lục bộ đồng phục cũ/ Giặt tuổi thơ hôm qua”. Sự chuẩn bị của những học sinh ‘nhà nghèo’. Vào đầu năm, thay vì được mua bộ đồng phục mới, các em giặt lại đồng phục cũ, vừa gột sạch áo quần chuẩn bị với sự hân hoan vừa là giũ đi tuổi thơ hôm qua, để lớn hơn, trưởng thành hơn mỗi ngày. Chợ phiên dày sương, tiết thu se lạnh, mớ rau bán ế, con chó nhỏ vẫn chưa ai hỏi mua, Hoa Phù Sa đã khéo léo vẽ ra bức tranh sinh hoạt vùng núi sinh động, đầu màu sắc, ở nơi đó tuy nghèo nhưng mỗi con người vẫn cố gắng chăm chỉ mỗi ngày lao động và học tập để có cuộc sống tốt hơn.

3. Bức tranh tả thực trong bài thơ “Những ngày hôm qua” lại là bức vẽ đầy màu sắc và đan quyện giữa cảnh vật và lao động hết sức trữ tình. Bạn sẽ không thể rời mắt từ những dòng thơ đầu tiên.

“Vẫn là chiếc rổ bằng tre

Bà tôi bê cả mùa hè vào sân”

Bao nhiêu thức quả mùa hè đựng trong chiếc rổ tre mà bà hái mang con cháu, còn ông ngồi bện chổi để mặc “Cốc trà sớm lạnh như cơn mưa chiều” vừa là nét vẽ của sự hăng say lao động vừa là mối liên hệ vắt sang cơn mưa chiều vô cùng thú vị của nhà thơ.

Bài thơ là sự tri ân gia đình, tô vẽ những nét đẹp trong kí ức về bà, ông, mẹ và những hành động thường thấy ghi lại dấu ấn thân quen trong kí ức của thi sĩ, vừa chân thật, hiền lành vừa tràn đầy tình cảm yêu thương trân trọng của tác giả với người thân yêu:

Bên hiên mưa nắng nhạt rồi

Chân mây thu cũng đang cười nâng chân.

Hè qua, thu tới, trải qua bao mùa nắng mưa, có lẽ tình cảm gia đình là thứ duy nhất bất biến.

4. Đọc chiều thu vơi đầy, đây là bài viết mang dấu ấn tâm tình cá nhân của tác giả khá đậm nét. Những hành động “nhặt bông hoa sữa gói vào chiếc khăn tay”, “nhặt một tia nắng cuối, giữ hoàng hôn trên mỗi”, hình ảnh một cô gái tha thẩn nhặt hoa nhặt nắng đầy lãng mạn, đầy tâm sự, tâm hồn người thi sĩ muốn đưa lời yêu thương ấm áp tới tất cả mọi người, một con người hiền lành, thân thiện.

Quay trở về thời áo trắng mơ mộng, cô gái rảo bước chậm, hòa mình vào nhịp chảy của thời khắc mùa thu, vừa khớp với sự lãng mạn mùa thu, vừa khớp với tuổi mơ mộng xuân thì. Chẳng biết người con gái đẹp hơn hay mùa thu đẹp hơn, chỉ thấy hình ảnh: “Khép hờ đôi mắt biếc/ Lá trao tình cho cây” in vào trong tâm trí bạn đọc một chiều thu vơi đầy.

5. Có sáng thu, chiều thu, chắc chắn không thể thiếu đêm thu. Đêm thu được Hoa phù sa lột tả bằng cơn mưa, bằng nỗi nhớ “một người dưng ngỡ đã quên”. Cuộc sống đầy những khó khăn và áp lực, với những câu thơ mỏng manh dịu dàng khiến ta dường như quên mất thực tại của mỗi người đều phải cố gắng để sinh tồn, để sống. Ấy thế mà tất cả những hình ảnh về một người xưa, cuộc tình xưa xa lắc trong kí ức tưởng đã chẳng nhớ được dịp trỗi dậy. Không phải vì còn nhớ còn yêu, mà là bởi có lẽ đã quá lâu không được sống hết mình với tình yêu, phải vật lộn với cuộc sống. Những vần thơ cảm thán cuộc đời hiện lên giữa những nhớ quên, giữa cảnh đêm thu gợi nhớ:

Đêm thu lành lạnh gối lên tay

Lim dim nghe tiếng muỗi bay bay

Cảm thán muôn loài gắng tồn tại

Như chính bản thân xác thịt này.

Hoa Phù Sa đã đem đến một chùm thơ mùa thu với đủ sắc điệu: chuyện tình dang dở trong “Thu đón em”, một buổi sớm tinh khôi vùng núi với những đứa trẻ bằng lòng với chiếc áo cũ để hòa vào ngày tựu trường thiêng liêng trong “Sang thu”, cô gái trinh trắng hòa mình vào chiều thu lãng mạn, ngày hè trước thu với hình ảnh gia đình quây quần bên nhau trong “Những ngày hôm qua”, đêm thu tĩnh lặng nhớ người cũ trong “Đêm thu”. Năm bài thơ thu, năm sắc thái thu, ta được thưởng lãm, cảm nhận và đi qua vô vàn sắc điệu cùng những vần thơ.

Chùm thơ thu rất hối tiếc nếu các bạn bỏ qua nó, Văn học trẻ xin giới thiệu để bạn đọc thưởng thức.